ไม่ว่าจะปัญหาเล็กๆ เช่น แมวหาย หาของไม่เจอ จนถึงเรื่องใหญ่โตอย่างการคดีฆาตกรรมในห้องปิดตายหรือการก่อวินาศกรรมป่วนเมืองที่แม้แต่ตำรวจของทางการก็หยุดยั้งไม่ได้ การ์ตูนสืบสวน ก็ได้นำพาผู้อ่านร่วมไขปมปริศนาหาคำตอบที่อยู่เบื้องหลังคดีต่างๆ เหล่านี้ ไม่ว่าจะหลักฐาน วิธีการ มูลเหตุจูงใจ และใครคือคนร้าย และเป็นที่นิยมของคอการ์ตูนทั่วโลกที่หลงใหลในความตื่นเต้นเร้นลับมานานกว่า 70 ปี
รู้จักกับแนวสืบสวน
การ์ตูนแนวสืบสวนสอบสวนนั้นมีอะไรมากกว่าเรื่องราวการไขคดีของนักสืบอย่างเดียว ในแง่ของวรรณกรรม คำว่า ‘สืบสวนสอบสวน’ เป็นสายย่อยของนิยายอาชญากรรมและลึกลับ ซึ่งจะมีนักสืบปรากฏตัวหรือมีใครสักคนนำทฤษฎี ข้อเท็จจริง ตรรกศาสตร์มาอธิบายหรือสืบหาความจริงจากปริศนา คดีอาชญากรรม ฆาตกรรม เพื่อพิสูจน์หาความจริงหรือเปิดโปงตัวคนร้าย โดยที่คนคนนั้นอาจไม่ได้ประกอบอาชีพเป็นนักสืบก็ได้
ในประเทศญี่ปุ่นยกย่องให้ เอโดกาวะ รัมโป (1894-1965) เป็นบิดาของวรรณกรรมสืบสวนสอบสวน ก่อนเข้าสู่ยุคของรัมโป นิยายของญี่ปุ่นส่วนใหญ่เป็นเรื่องในชีวิตประจำวันหรือนาฎกรรมความรัก เรื่องชู้สาว แม้บางเรื่องจะมีฉากอาชญากรรมหรือปริศนามาเกี่ยวข้องบ้างแต่ก็ไม่ใช่ประเด็นหลักถึงขั้นจัดเป็นนิยายสืบสวนได้ ในขณะที่นิยายแนวสืบสวนจะมีแต่ผลงานแปลจากต้นฉบับของนักเขียนชาติตะวันตก เช่น เอ็ดการ์ อัลลัน โป (1809-1849), อาเธอร์ โคนัน ดอยล์ (1859-1930), จี.เค. เชสเตอร์ตัน (1874-1936)
ต่อมาเมื่อรัมโปได้เขียน ฆาตกรรมบนเนิน D ในปี 1925 ก็ถือเป็นการบุกเบิกโลกวรรณกรรมสืบสวนของชาวญี่ปุ่น ผลงานของรัมโปนั้นนอกจากจะมีการสืบสาวคดีอย่างเข้มข้นตามที่เขาได้รับแรงบันดาลใจจากนักเขียนตะวันตกแล้ว ยังสอดแทรกเนื้อเรื่องที่ดราม่าและแรงจูงใจน่าเศร้ามากกว่าบอกเล่าทริกก่อคดีและวิธีการเข่นฆ่าที่โหดร้าย ซึ่งกลายเป็นแม่แบบของนิยายสืบสวนของนักเขียนญี่ปุ่นและการ์ตูนสืบสวนอีกมากมายนับแต่นั้นมา
ฆาตกรรมบนเนิน D ฉบับแปลภาษาไทยโดยสนพ.JLIT
ขณะที่แวดวงวรรณกรรมสืบสวนเติบโตขึ้น แนวเรื่องก็มีวิวัฒนาการตามไปด้วย ยุคแรกของแนวสืบสวนเป็นแบบ Honkaku หรือการสืบสวนโดยใช้ตรรกะ เหตุผลในการแก้ปริศนาว่าคนร้ายก่อคดีอย่างไร เช่น วิธีก่อเหตุในห้องปิดตาย จากนั้นจึงเกิดแนว Shakaiha ซึ่งเป็นคดีเกี่ยวกับปัญหาสังคม เน้นหาว่าอะไรคือแรงจูงใจในการก่อคดี เช่น ความผิดปกติทางจิตของฆาตกร และสุดท้ายคือแนว Shinhonkaku เป็นการแก้ปมที่ซับซ้อนเพื่อหาหลักฐานและตามจับผู้กระทำผิดมาลงโทษให้ได้
เปิดแฟ้มสืบคดี 7 ทศวรรษแห่งการ์ตูนสืบสวนของญี่ปุ่น
ไม่มีสิ่งใดที่จะแปรเปลี่ยนไปได้ทั้งหมด และไม่มีสิ่งใดที่จะเหมือนเดิมไปเสียหมด กาลเวลาและเรื่องราวที่พานพบอาจเปลี่ยนเราไปทีละเล็ก ทีละน้อย แต่ถึงอย่างไร เราก็ยังเป็นเรา